Wideo
04:57

odc. 189 KSS KOR

Na początku 1977 r. powstał projekt o rozszerzenie działalności KOR zarówno o nowe zadania jak i o przedstawicieli innych środowisk – mówi dr Andrzej Smoliński. Nie doszło jednak do porozumienia i powstał ruch ROPCiO. Po zwolnieniu z więzień robotników w lipcu 77, powstał Komitet Samoobrony Społecznej KOR, którego podstawowym celem było gromadzenie i publikowanie faktów o łamaniu praw obywatelskich, za pośrednictwem nielegalnych wydawnictw, wkrótce też powstało Biuro Interwencyjne. Zasadniczym sporem wewnątrz KSS KOR był spór o udział przedstawicieli aparatu władzy komunistycznej w przyszłym wolnym państwie.

05:17

odc. 188 Narodziny Komitetu Obrony Robotników

Dr Andrzej Smoliński przypomina, że odwilż lat siedemdziesiątych zarówno w Polsce jak i w stosunkach międzynarodowych była jedną z podstaw do rozpoczęcia myślenia o prawach obywatelskich w Polsce. Pierwszy proces robotników stał się przełomem i rozpoczęto organizować pomoc dla samych sądzonych i ich rodzin. Czołowym organizatorem tej pomocy był Antoni Macierewicz wywodzący się ze środowiska harcerzy Czarna Jedynka, później dołączył Henryk Wujec, Mirosław Chojecki i Zbigniew Romaszewski. Za oficjalną datę rozpoczęcie działalności Komitetu Obrony Robotników uważa się 23 września 1976 r.

05:02

odc. 187 Ks. Jerzy Popiełuszko

Ksiądz Jerzy Popiełuszko jest symbolem represji stanu wojennego. Dr Andrzej Smoliński przypomina kilka faktów z życiorysu ks. Jerzego, m.in. o służbie wojskowej, podczas której próbowano odwieść go od przyjęcia święceń. Od 1980 r Popiełuszko był silnie zaangażowany w ruch solidarności społecznej, m.in. był kapelanem strajkujących hutników warszawskich, a w kościele Stanisława Kostki na Żoliborzu. Porwany i zamordowany 19.X.84 przez oficerów Służby Bezpieczeństwa, odnaleziony po tygodniu w Zalewie Wiślanym pod Włocławkiem. Zabójców osądzono, ale wiele pytań pozostało bez odpowiedzi.

05:02

odc. 186 Polscy Nobliści

Dr Andrzej Smoliński przedstawia sylwetki polskich laureatów Nagrody Nobla. Od 1901 r kiedy Alfred Nobel ustanowił nagrodę swojego imienia Polacy sześciokrotnie odbierali tę – chyba najsłynniejszą i cieszącą się największym poważaniem – nagrodę. Pierwsza była Maria Skłodowska-Curie już w 1903 r, później otrzymała ją jeszcze raz, tym razem wespół z mężem Piotrem Curie. Nagrody otrzymali również Henryk Sienkiewicz, Władysław Reymont, Czesław Miłosz, Lech Wałęsa i Wisława Szymborska. Do nagrody nominowani byli również Herbert, Jan Paweł II i Balcerowicz.

04:28

odc. 185 Wiaczesław Mołotow

O Wiaczesławie Mołotowie, jednym z najstarszych członków komunistycznej partii sowieckiej opowiada dr Andrzej Smoliński. Wstąpił do partii już w 1906r i był wiernym towarzyszem najpierw Lenina a potem Stalina. Od 1930 r był premierem rządu sowieckiego a od 1939 ministrem spraw zagranicznych. To on wysyłał depesze gratulacyjne do Hitlera po zajęciu Warszawy czy wkroczeniu do Belgii. Brał też udział we wszystkich konferencjach Wielkiej Trójki w Teheranie, Jałcie i Poczdamie. Dla nas jest symbolem sowieckiej polityki bo to jego podpis widnieje pod paktem Ribbentrop-Mołotow, dzięki któremu Hitler mógł najechać Polskę.

04:52

odc. 184 Auschwitz

Dr Andrzej Smoliński przypomina historię powstania obozów Auschwitz i Birkenau w Oświęcimiu. Hitler zakładał obozy koncentracyjne początkowo dla homoseksualistów i kryminalistów, a obóz Auschwitz pierwotnie miał być miejscem pracy Polaków, osadzonych ze względów politycznych. Po agresji na Związek Radziecki zaczęto rozbudowę Birkenau z przeznaczeniem dla jeńców sowieckich. Jednak decyzje podjęte w Wansee zmieniły przeznaczenie obozu i stał się on miejscem kaźni - przede wszystkim Żydów. Wśród miliona zamordowanych tam ludzi byli przedstawiciele wszystkich narodowości. Ta największa nekropolia jest miejscem pamięci i ostrzeżenia.

04:28

odc. 183 Prezydent Włodkowica Wilson

Wybitny prawnik i rektor Uniwersytetu Princeton Woodrow Wilson zostaje prezydentem USA w 1913 roku - mówi dr Andrzej Smoliński. Niechętny początkowo przystąpieniu USA do I Wojny Światowej, zmienia zdanie po ataku niemieckich łodzi podwodnych na pasażerskie i handlowe statki amerykańskie. Głosząc wyższość prawa międzynarodowego nad krajowym, był inicjatorem Paryskiej Konferencji Pokojowej w grudniu 1918 r. i słynnych czternastu punktów planu pokojowego, ze szczególnym uwzględnieniem interesów Polski. Za stworzenie podstaw do powołania Ligi Narodów otrzymał pokojowego Nobla w 1919 r.

05:00

odc. 182 Benito Mussolini

Dr Andrzej Smoliński przytacza najważniejsze fakty z życia faszystowskiego dyktatora Włoch. Urodzony w 1983 wykształcony nauczyciel przechodzi drogę od socjalizmu do nacjonalizmu. Założona w 1919 r. organizacja Fasci di Combattimento przekształca się w partię faszystowską, a po przewrocie w październiku 1922 r. odbywa się faszystowski zamach stanu - Marsz na Rzym. Po nim Mussolini zostaje mianowany premierem, przejmuje władzę powoli przekształcając Włochy w państwo faszystowskie. Oś Berlin Rzym Tokio, wojna w Etiopii, wspomaganie Franco, układ w Monachium, zajęcie Albanii i wreszcie udział w drugiej wojnie światowej to sukcesy tych rządów. W lipcu 1943 r. zostaje aresztowany ale już we wrześniu oswobodzony przez niemieckich spadochroniarzy. Ostatnie podrygi to Włoska Republika Społeczna. Jednak w kwietniu 1945 r. Mussolini ginie z rąk włoskich partyzantów.

05:02

odc. 181 Kuba

Dr Andrzej Smoliński przypomina, że odkryta w 1492 r. przez Krzysztofa Kolumba największa wyspa na Morzu Karaibskim, znana pod nazwą Kuba, przez wieki była hiszpańską kolonią, głównym producentem cukru. Po wyzwoleniu w XIX wieku dostała się pod wpływ gospodarczo - polityczny USA, a po inwestycjach amerykańskich z lat dwudziestych XX w. stała się również oazą wypoczynkowo - rozrywkową dla bogatych Amerykanów. Rewolucja Fidela Castro z 1958 r. doprowadziła do wycofania się kapitału amerykańskiego, następnie do pomocy radzieckiej i wprowadzenie systemu komunistycznego, a w drugiej połowie 1961 r. do kryzysu kubańskiego, który groził III wojną światową. Po upadku ZSRR głównym sojusznikiem Kuby jest Wenezuela, ale świat ma nadzieję, że wkrótce na Kubie powróci system demokratyczny.

05:02

Krótka historia - odc. 180 Powstanie Styczniowe

22 stycznia 1863 roku rozpoczęło się największe i najdłużej trwające polskie powstanie narodowe, które do historii przeszło jako powstanie styczniowe - mówi dr Andrzej Smoliński. Udział w powstaniu wzięło ok. 200 tysięcy obywateli zaboru dawnej Rzeczypospolitej, ale też Litwini i Rusini, w walkach bezpośrednich zginęło ok. 30 tysięcy osób, tysiącami wywożono w głąb Rosji, a na Litwie szalał rosyjski generał Murawiow zwany Wieszatielem. Powstanie, którego podstawową formą walki była partyzantka, zakończyło się straceniem na stokach cytadeli warszawskiej pięciu członków Rządu Narodowego, a później likwidacją resztek Królestwa Polskiego.

o programie